بهینه سازی فرآیند استخراج رنگزای طبیعی نیل به کمک امواج مافوق صوت به منظور کاهش آلودگی های زیست محیطی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری مدیریت محیط زیست، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات).

2 کارشناس ارشد مواد اولیه و رنگرزی، گروه فرش، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه کاشان ، کاشان، ایران

3 دانشیار، گروه فرش، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه کاشان ، کاشان، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: امروزه تحقیقات زیادی بر روی استفاده از روش‌های جدیدی که دارای حداقل آلودگی محیط زیست هستند در رنگرزی منسوجات انجام شده که در همه آن‌ها تلاش می‌شود با انتخاب یک روش مناسب در کاهش مصرف انرژی و مواد شیمیایی مصرفی محصولی مقرون به‌صرفه با یکنواختی قابل قبول تولید گردد. در این مطالعه، از امواج مافوق صوت برای استخراج و رنگرزی الیاف پشمی با رنگزای نیل استفاده شد.
روش بررسی: ابتدا استخراج رنگ از گیاه نیل در سه غلظت رنگی 20%، 40% و 60% انجام گرفت. سپس تاثیر امواج مافوق صوت در قدرت رنگی، طیف جذبی، طیف انعکاس، ثبات‌های نوری و شستشویی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، تجزیه و تحلیل SEM و FTIR نمونه‌ها مورد مطالعه قرار گرفت.
یافته‌ها: مقایسه نتایج استخراج به روش متداول و مافوق صوت نشان داد که استخراج و رنگرزی به کمک امواج مافوق صوت، قدرت رنگی بیشتری نسبت به شرایط متداول رنگرزی داشت. نتایج تصاویر SEM از نمونه‌های رنگ شده تجمع ذرات رنگ روی سطح لیف را نشان می‌دهند. علاوه بر این ثبات‌های نوری و شستشویی نمونه‌های ذکر شده خیلی خوب ارزیابی شد.
نتیجه‌گیری: رنگرزی با رنگ‌های گیاهی به کمک تکنولوژی مدرن از لحاظ سلامت و زیبایی و آلودگی کمتر محیط زیست به‌ مراتب از رنگ‌های شیمیایی بهتر می‌باشد، بنابراین لزوم توجه هرچه‌ بیشتر به این هنر ارزشمند و شناسایی‌ توانایی‌های بالقوه موجود می‌تواند مفید واقع شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات