چارچوب مدل توسعة تمدن بوم‏شناختی و زیست‏محیطی در ورزش با رویکرد طرح‏های ترکیبی

نوع مقاله : مستخرج از پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت ورزشی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

2 استادیار مدیریت ورزشی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران *(استاد راهنما و نویسندة مسئول)

3 استادیار مدیریت ورزشی، واحد تهران، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران .

چکیده

زمینه هدف: هدف این مقاله تدوین چارچوب مدل توسعة تمدن بوم‏شناختی و زیست‏محیطی در ورزش با رویکرد طرح‏های ترکیبی بود.
روش بررسی: روش پژوهش ترکیبی اکتشافی دو مرحله‏ای از نوع ابزارسازی بود. روش پژوهش کیفی، مطالعةموردی کیفی و مشارکت‏کنندگان بالقوه شامل14 نفر از متخصصان عضو هیئت علمی بودند. رویکرد نمونه‏گیری، هدفمند و روش نمونه‏گیری صاحب‏نظران کلیدی بود. گردآوری اطلاعات تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. ابزار پژوهش مصاحبة نمیه‏ساختارمند بود. در بخش کمی روش پژوهش توصیفی- پیمایشی بود؛ که تعداد آنان با توجه به تعداد 51 فدراسیون فعال در کشور، شامل 153 نفر بودند. با توجه به جدول حجم نمونه مورگان، تعداد 113 نفر بر اساس روش نمونه‏گیری دردسترس به عنوان نمونة پژوهش مشخص گردیدند. در نهایت پس از پخش و جمع‏آوری پرسشنامه‏های پژوهش؛ تعداد 89 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده‏ها از آمار توصیفی و مدل معادلات ساختاری برای بررسی برازش مدل پژوهش استفاده گردید.
یافته ‏ها: نتایج پژوهش نشان داد که مقدار T مربوطه هر عامل تأثیر معناداری را دارن و تمامی چارچوب مدل توسعة تمدن بوم‏شناختی و زیست‏محیطی در ورزش مورد تأیید قرار گرفت. همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد که توسعة تمدن بوم‏شناختی و زیست‏محیطی در ورزش شامل شرایط علی، شرایط زمینه‏ای، شرایط مداخله‏ای، پیامدها، راهبردها می‏باشد. همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مدل پژوهش از برازش مناسبی برخوردار می‏باشد.
بحث و نتیجه‏ گیری: همانگونه که نتایج این پژوهش نشان داد فعالیت‏های سازمان‏های ورزشی بر توسعه تمدن بوم شناختی و زیست محیطی در ورزش تأثیر فراوانی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


مقاله پژوهشی

 

فصلنامه انسان و محیط زیست، شماره 61، تابستان 1401، صص 249-266

چارچوب مدل توسعة تمدن بوم‏شناختی و زیست‏محیطی در ورزش با رویکرد طرح‏های ترکیبی

 

پونه قنبری [1]

مینا حکاک زاده [2]*

hakakzadeh_m@yahoo.com

محسن منوچهری نژاد [3]

تاریخ دریافت: 11/7/1399                                                                                                                 تاریخ پذیرش:19/11/1399

چکیده

زمینه هدف: هدف این مقاله تدوین چارچوب مدل توسعة تمدن بوم‏شناختی و زیست‏محیطی در ورزش با رویکرد طرح‏های ترکیبی بود.

روش بررسی: روش پژوهش ترکیبی اکتشافی دو مرحله‏ای از نوع ابزارسازی بود. روش پژوهش کیفی، مطالعةموردی کیفی و مشارکت‏کنندگان بالقوه شامل14 نفر از متخصصان عضو هیئت علمی بودند. رویکرد نمونه‏گیری، هدفمند و روش نمونه‏گیری صاحب‏نظران کلیدی بود. گردآوری اطلاعات تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. ابزار پژوهش مصاحبة نمیه‏ساختارمند بود. در بخش کمی روش پژوهش توصیفی- پیمایشی بود؛ که تعداد آنان با توجه به تعداد 51 فدراسیون فعال در کشور، شامل 153 نفر بودند. با توجه به جدول حجم نمونه مورگان، تعداد 113 نفر بر اساس روش نمونه‏گیری دردسترس به عنوان نمونة پژوهش مشخص گردیدند. در نهایت پس از پخش و جمع‏آوری پرسشنامه‏های پژوهش؛ تعداد 89 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده‏ها از آمار توصیفی و مدل معادلات ساختاری برای بررسی برازش مدل پژوهش استفاده گردید.

یافته‏ها: نتایج پژوهش نشان داد که مقدار T مربوطه هر عامل تأثیر معناداری را دارن و تمامی چارچوب مدل توسعة تمدن بوم‏شناختی و زیست‏محیطی در ورزش مورد تأیید قرار گرفت. همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد که توسعة تمدن بوم‏شناختی و زیست‏محیطی در ورزش شامل شرایط علی، شرایط زمینه‏ای، شرایط مداخله‏ای، پیامدها، راهبردها می‏باشد. همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مدل پژوهش از برازش مناسبی برخوردار می‏باشد.

بحث و نتیجه‏گیری: همانگونه که نتایج این پژوهش نشان داد فعالیت‏های سازمان‏های ورزشی بر توسعه تمدن بوم شناختی و زیست محیطی در ورزش تأثیر فراوانی دارد.

واژگان کلیدی: تمدن بوم شناختی، محیط زیست، توسعه پایدار

 

 

 

 

Human and Environment, No. 61, Summer 2022, pp. 249-266

Framework model for the development of ecological and environmental civilization in sport with a hybrid approach

 

Poneh Ghanbari [4]

Mina Hakakzadeh [5]*

hakakzadeh_m@yahoo.com

Mohsen Manochehri Negad [6]

 

Received: October 2, 2020

Accepted: February 7, 2021

Abstract                                                                

Background: The purpose of this study was to develop a framework for modeling ecological and environmental civilization in sport using a hybrid approach.

Studying Method: The research method was a two-stage instrumental exploratory combination. The qualitative research method, the qualitative case study, and the potential participants included 14 faculty members. The sampling approach was purposeful and the method of sampling was key. The data collection continued until theoretical saturation. The research tool was a semi-structured interview. In the quantitative part of the descriptive-survey research method, the head, vice chairman and secretary of sport federations were 153 persons with 51 active federations in the country. According to Morgan sample size table, 113 individuals were selected as the research sample according to available sampling method. Finally, after distribution and collection of research questionnaires, 89 questionnaires were analyzed. Descriptive statistics and structural equation modeling were used to analyze the data.

Findings: The results showed that the respective T values ​​of each factor had a significant impact and the whole framework of ecological and environmental civilization development model in sport was approved. The results also show that the development of ecological and environmental civilization in sport includes causal conditions, contextual conditions, intervention conditions, consequences, strategies. The results of this study also showed that the research model has a good fit.

Conclusion & Results: As the results of this research showed, the activities of sports organizations have a great impact on the development of ecological and environmental civilization in sports.

 

Keywords: Ecological Civilization, Environment, Sustainable Development.

 

مقدمه

در سال‏های اخیر به علت مسائل مختلفی نیاز شده است که سازمان‏ها به مسائل مختلف اقتصادی از جمله کاهش هزینه‏ها فکر نمایند. امروزه سازمان‏ها می‏بایستی در انجام فعالیت‏های مختلف به جنبه‏های گوناگونی از جمله جامعه و محیط‏زیست نیز توجه نمایند. امروزه اهمیت محیط‏زیست سالم و ضرورت تلاش برای حفظ آن بر کسی پوشیده نیست. حفاظت ازمحیط‏زیست کره زمین بدون مشارکت تمامی کشورها و مردم امکان پذیر نمی‏باشد. به همین دلیل در اسناد حقوقی بین المللی از جمله اعلامیه ریو، دستور کار 12 و ... بر اصل مشارکت عمومی در حفظ محیط‏زیست تأکید شده است (1). با مطالعه این اسناد و جمع‏بندی آن‏ها سه مؤلفه لازم برای مشارکت عمومی تعیین می‏شود. این سه مؤلفه عبارتند از: حق دسترسی به اطلاعات زیست‏محیطی، مشارکت عموم در فرآیند تصمیم‏سازی و تصمیم‏گیری و همچنین دسترسی و توسل به مراجع اداری و قضایی در حوزة محیط زیست (2)و این مسئله بازگو کننده این مهم می‏باشد که تأکید جهانی بر مسئله محیط زیست وجود دارد. از طرفی ارتقاء مسائل بوم شناختی به عنوان یکی از دغدغه‏های مهم سازمان‏ها در سطح بین المللی وجود داشته است. این مسئله سبب گردیده است تا امروزه تلاش جهت توسعه مسائل بوم شناختی از سوی سازمان و افراد مختلفی انجام گردد. ارتقا تمدن بوم شناختی سبب می‏گردد تا بتوان به صورت مناسب تری مسیر توسعه و بهبود محیط زیست را به دنبال داشت (3). اهمیت توجه به محیط در سازمان‏ها سبب شده است تا بسیاری از سازمان‏ها در مسیر توسعة محیط‏زیست برنامه‏ریزی مدونی داشته باشند. اما در این مسیر منابع انسانی به عنوان یک نیروی قوی در سازمان‏ها می‏توانند، میزان دستیابی سازمان‏ها به اهداف زیست محیطی سازمان را دستخوش تغییرات دهد (4). سازمان‏ها با الزامات گریزناپذیر برای مواجهه با چالش حفاظت محیط‏زیست روبرو هستند و مدیریت مناسب زیست محیطی به عامل موفقیت سازمان‏ها تبدیل شده است. یکی از اهداف کلان سازمان‏ها همزمان با توسعه کمی در ظرفیتها و افزایش تنوع و کیفیت محصولات و خدمات، بهبود مستمر وضعیت زیست محیطی می‏باشد (5). اجرای سیستم مدیریت زیست محیطی با وجود شرایط ناپایدار اقتصادی و وجود شرایط سخت و قوانین و مقررات زیست محیطی در اکثر سازمان‏ها بمنظور راه حلی برای بهبود عملکرد زیست محیطی خود مطابق با قوانین و مقررات و افزایش توان رقابتی خود در بازارهای جهانی رواج بسیاری پیدا کرده است (6). اهمیت عملکرد محیطی در سازمان‏ها سبب شده است تا بررسی‏های عمیق در مسیر گسترش عملکرد محیطی سازمان‏ها مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد (7).

توجه به جنبه‏های مختلف محیط زیست و بوم شناختی در ورزش سبب می‏گردد تا بتوان ضمن ارتقا جنبه‏های زیست محیطی؛ شرایط جهت استفاده ابزاری از توسعه تمدن بوم شناختی و محیط زیست جهت ارتقا عملکرد ارکان مختلف ورزش را در پی داشت. به عبارتی ورزش به واسطه توسعه تمدن بوم شناختی و محیط زیست می‏تواند به ارتقا نام و جایگاه خود در میان سایر حوزه‏ها کمک نماید. همچنین پژوهشات چندین عامل تأثیر گذار بر نظر مردم را درباره افراد معروف به منزله حامیان زیست محیطی و بوم شناختی شناسایی کرده‏اند. ویژگی‏های افراد مانند جذابیت آنها و اعتبار، و قابلیت اطمینان و تخصص همگی بر تناسب و کارایی فرد معروف تأثیرگذار بوده است (4). همچنین تامسون (2006) دریافت که نیازهای افراد به خود مختاری، ارتباط و رقابت بر دلبستگی به افراد مشهور تأثیر گذار است. ازیکسون به دو ویژگی تخصص و قابل اعتماد بود افراد مشهور جعت توسعه فعالیت‏ها تأکید شده است (8). برگسترام[7] (2004) هم پی برد که رفتار احترام آمیز جذابیت و مشابهت از ویژگی‏های دیگری است که بر انها تأکید داشته‏اند. همچنین بانیته[8] (2011) در پژوهش خود پی برد که هشت‏ ویژگی تعیین کننده افراد معروف عبارت‏اند از ارتباط با تماشاگران با ورزشکار و محصول، ارتباط محصول با حوزه فعالیت ورزشکار، جذابیت، احترام، آشنایی جامعه با ورزشکار، قابل اعتماد بودن، تخصص، و علاقه جامعه به ورزشکار. در پژوهشات مختلفی به بررسی برخی مسائل مربوط به بوم شناختی و زیست محیطی پرداخته شده است (9). ارائجو[9] و همکاران (2006) در پژوهش خود مشخص نمودند که ورزش نقش مهمی بر محیط خود دارد که این مسئله سبب گردیده است تا ضرورت استفاده از تمدن بوم شناختی در فعالیت‏ها و برنامه‏های ورزشی درک گردد (10). هستی[10] (2000) در پژوهش خود مشخص نمود که اهمیت مسائل بوم شناختی چنان زیاد می‏باشد که نیاز است تا در برنامه ریزی‏های درسی در حوزه ورزش به نوعی تمدن بوم شناختی و ورزش را وارد برنامه‏های درسی افراد نمود (11). جیان لین (2008) مشخص نمود که ورزش و تمدن بوم شناختی نیاز به ایجاد ارتباطات نزدیک دارند. وی مشخص نمود که ورزش به علت اهمیت خود نقش مهمی در بهبود تمدن بوم شناختی دارد. از طرفی در پژوهشات اندکی به ارائه مدل اکتشافی در حوزه محیط زیست و بوم شناختی پرداخته‏اند (12). ممیوند و همکاران (1397) در پژوهش خود پس از استفاده از روش گرانند تئوری مشخص نمودند که شرایط علی از جمله تدوین فکورانه و همسویی ارزشی نقش مهمی در جهت اجرای موفق خط مشی‏های زیست محیطی دارد (13). از طرفی اسمیت سباستو و والکر[11] (2005) در پژوهش خود مشخص نمودند که برخی جنبه‏های مدیریتی در مسیر بهبود و توسعه آموزش‏های اکولوژیکی در قالب مسائل علی تأثیرگذار می‏باشد (14). نامدار و همکاران (1396) نیز در پژوهش خود مشخص نمودند که از میان مقولات استخراج شده تعداد سه مقوله "نگرش زیست محیطی"، "موقعیت اقتصادی" و "سیاست‏های زیست‏محیطی"، به‏عنوان مقوله‏های اصلی و شش مقوله با عنوان‏های دسترسی به منابع، مسایل زمینه‏ای، آموزش، تکنولوژی، تعاون و مشارکت و تأثیر هم‏نوعان و تجارب بومی به‏عنوان مقولات فرعی قلمداد شدند (15). همانگونه که نتایج این پژوهش نشان داد فعالیت‏های سلبریتی‏های ورزشی بر توسعه تمدن بوم شناختی و زیست محیطی در ورزش تأثیر فراوانی دارد. افراد مشهور وررزشی با اطلاع رسانی دقیق در زمینه محافظت از محیط زیست و توسعه تمدن بوم شناختی می‏توانند موجب مشارکت مردم گردد. مشارکت موثر مردم در زمینه توسعه پایدار در ورزش در فرآیند تصمیم گیری در یک فضای شفاف، اعتماد عمومی به دولت را افزایش داده است. برای موثر بودن مشارکت و شفاف بودن فضا نیاز به داشتن آگاهی و اطلاعات است تا مردم آگاهانه در فرآیند تصمیم گیری در امور محافظت از محیط زیست ورزشی مشارکت نمایند. مشارکت مردم علاوه بر ایجاد مشاهده و نظارت بر اجرای سیاست‏های محافظت از محیط زیست ورزشی، امکان مشارکت در فرآیندهای سیاستگذاری دولتی را نیز فراهم می‏سازد. بدون شک تقویت و توسعه شاخص‏های پایدار در ورزش کاهش اثرات تخریب زیست محیطی در ورزش را به دنبال خود خواهد داشت، و ساختارهای و منابع اجتماعی، فرصت‏ها و توانایی‏های افراد را در هنگام مواجه با چالش‏های زیستی در ورزش را تحت تأثیر قرار می‏دهند. فدراسیون‏های ورزشی بایست با فعالیت‏های ورزشی، نقش مؤثر خود در توسعه ورزش را به عموم اطلاع رسانی نماید. آنگاه با ایجاد آگاهی نسبت به خطرات زیست‏محیطی و حفظ منابع طبیعی در ورزش روحیه مشارکت و مسئولیت پذیری ورزش همه آحاد جامعه را تحت تأثیر قرار دهند. در بحث توسعه تمدن بوم شناختی و زیست محیطی در ورزش این پژوهش را به سوی شناسایی ظرفیت‏های پیش روی صنعت ورزش هدایت کرده است، همچنین کاملا مشخص می‏باشد که توسعه تمدن بوم شناختی و زیست‏محیطی هم بر سازمان‏ها تأثیرگذار می‏باشد و هم جامعه تأثیرگذار می‏باشد. از طرفی با بررسی پیشینه پژوهشات و مرور مبانی نظری در خصوص توسعه تمدن بوم شناختی و زیست‏محیطی انجام گردید، فقدان مدلی جامع در جهت ظرفیت‏های موجود در صنعت ورزش در سازمان‏های کشور ایران درک می‏گردد. با توجه به فقدان مدل‏های جامع در این خصوص، جهت ارائه مدل در پژوهش حاضر از روش داده بنیاد جهت کشف مفاهیم در این حوزه و ارائه مدل توسعه تمدن بوم شناختی و زیست محیطی در ورزش استفاده خواهد شد. شکل 1 مدل مفهومی پژوهش بر مبنای روش داده بنیاد را نشان می‏دهد.

 

روش پژوهش

با توجه اینکه هدف پژوهش حاضر مطالعه عمیق چارچوب توسعه تمدن بوم شناختی و زیست محیطی در ورزش است، طرح آن از طرحهای ترکیبی است و روش آن، با توجه به اینکه از قبل الگویی وجود نداشته و پژوهشگر درصدد کشف این الگو بوده است، از مدل‏های ترکیبی اکتشافی متوالی )کیفی - کمی( است و چون در پی ساخت ابزاری برای سنجش چارچوب توسعه تمدن بوم‏شناختی و زیست محیطی در ورزش بر اساس داده‏های بخش کیفی است، از نوع اکتشافی متوالی- ابزار سازی است. از این رو ابتدا روش‏شناسی و تحلیل بخش کیفی و سپس روش‏شناسی و تحلیل بخش کمی پژوهش به تفکیک ارائه می‏شود و در بخش نتیجه‏گیری، نتایج به دست آمده در هر دو بخش با هم ادغام و ارائه خواهد شد.

 

 

 

شکل 1: مدل مفهومی پژوهش

Figure 1: Conceptual model of the research

 

 

شکل 2: فرآیند تحقیق ترکیبی اکتشافی متوالی از نوع ابزارسازی

Figure 2: The sequential exploratory combined research process of the instrument-making type

 

الف) روش شناسی بخش کیفی

 روش پژوهش در بخش کیفی مطالعه موردی کیفی است و مشارکت کنندگان خبرگان حوزه مدیریت ورزشی هستند. با بهره گیری از روش نمونه‏گیری هدفمند و تکنیک اشباع نظری، آگاهی دهندگان کلیدی )شامل14 نفر از خبرگان حوزه مدیریت ورزشی( برای شناسایی چارچوب توسعه تمدن بوم‏شناختی و زیست‏محیطی در ورزش انتخاب شده‏اند و با آنها مصاحبه به عمل آمده است. ابزار مورد استفاده برای شناسایی عوامل توسعه تمدن بوم شناختی و زیست محیطی در ورزش، مصاحبه نیمه ساختمند )با گروه‏های کانونی( و مطالعه اسناد بوده است. برای تامین روایی و پایایی مطالعه از روش ارزیابی لینوکلن و گوبا استفاده شد. بدین منظور چهار معیار بدین منظور چهار معیار اعتبار (باورپذیری(، انتقال پذیری، اطمینان پذیری و تأییدپذیری برای ارزیابی در نظر گرفته شد و برای دستیابی به هریک از این معیارهای، اقدامات زیر انجام گرفت:

اعتبارپذیری: معادل روایی در پژوهش‏های کمّی است. بدین منظور، پرسش‏ها را اساتید راهنما و مشاور تأیید کردند که میزان موثق بودن داده‏های پژوهش را به حد قابل قبولی افزایش داده است.

انتقال‏پذیری: جایگزین اعتبار بیرونی در پژوهش‏های کمّی است. برای این منظور یافته‏های پژوهشی توسط دو متخصص ظرفیت زیست محیطی که در پژوهش مشارکت نداشتند، مورد بررسی قرار گرفتند.

اطمینان‏پذیری: معادل پایایی در پژوهش کمّی است و به منظور ایجاد اطمینان پذیری، جزئیات پژوهش و یاد داشت برداری‏ها ثبت و ضبط شد.

تأییدپذیری: به معنای پرهیز از سوگیری است. بدین منظور تمامی مراحل به دقت ثبت و ضبط شده و همه مستندات به صورت پیوست در اختیار و تأیید اساتید قرار گرفته است.

برای اخذ مجوز مورد نیاز برای انجام دادن مصاحبه با افراد کانونی، اقداماتی صورت گرفت که در این بخش پس از جلب همکاری صاحب نظران کلیدی برای مصاحبه و جلب اعتماد آنان رای دادن اطلاعات لازم، در زمان مقرر مراجعه و اطلاعات لازم گردآوری شده است. تجزیه و تحلیل داده‏های به دست آمده از مصاحبه‏های انجام شده، با روش تحلیل داده بنیاد انجام گرفته است.

یافته‏های توصیفی پژوهش

یافته‏های توصیفی مربوط به نمونه‏های آماری پژوهش حاضر در جدول 1 به نمایش گذاشته شده است.

نتایج توصیفی پژوهش نشان داد که نمونه‏های بخش کیفی پژوهش شامل 58/78% مرد و 42/21% زن بودند. همچنین از این میان نمونه‏های پژوهش افراد دارای مرتبه علمی دانشیار با 42/71 % بیشترین تعداد را دارا می‏باشند. نتایج توصیفی مربوط به وضعیت جنسیت نمونه پژوهش در بخش کمی حاضر نشان داد که 9/89% از افراد شرکت کننده در پژوهش مردان و 1/10% زنان می‏باشند. نتایج یافته‏های توصیفی پژوهش همچنین نشان داد که از میان نمونه‏های پژوهش، افراد دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد با 9/53% بیشترین تعداد را دارا می‏باشند. نتایج حاصل از 14 مصاحبه که تا حد اشباع نظری ادامه یافت و از طریق تحلیل محتوا و کدگذاری باز، محوری و انتخابی در قالب پنج مؤلفه‏ی کلی شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله‏گر، پدیده اصلی، اقدامات و پیامدها انجام شد. جدول شماره 2 نتایج مربوط به بخش کیفی را به نمایش گذاشته است.

 

 

جدول 1: یافته‏های توصیفی پژوهش

Table 1: Descriptive findings of the research

بخش‏های تحقیق

ویژگی‏های جمعیت شناختی

گروه ها

فراوانی

درصد

بخش کیفی پژوهش

جنسیت

مرد

11

78.58

زن

3

21.42

مرتبه علمی

دانشیار

10

71.42

استادیار

4

28.58

بخش کمی پژوهش

جنسیت

مرد

80

89.9

زن

9

10.1

سطح تحصیلات

دکتری

11

12.4

کارشناسی ارشد

48

53.9

کارشناسی

30

33.7

 

جدول 2: کدگذاری بخش کیفی

Table 2: Coding of the qualitative part

ابعاد کلی

مقولات

شرایط علی

عوامل ساختاری و مدیریتی

·     الزام به درج شعارهای حفظ توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی روی پیراهن بازیکنان در رویدادهای رسمی؛

·     الزام به رعایت اصول توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی در ساخت و سازهای ورزشی؛

·     الزام به استفاده از مواد قابل بازیافت در حین برگزاری رویدادها؛

·     برگزاری جشنواره‏ها و مسابقات ورزشی با هدف حمایت از توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی؛

·     قدردانی و اختصاص پاداش به تیم ها، باشگاه‏ها و ورزشکارانی که حامی محیط زیست هستند؛

·     تأکید بر استفاده از خودروهایی با سوخت های غیرفسیلی در رویدادهای ورزشی؛

·     تأکید بر استفاده از انرژی های پاک در تامین روشنایی و گرمای اماکن ورزشی؛

·     افزایش سرانه فضای سبز در اماکن ورزشی و مانور رسانه ای روی آن؛

·     استقرار سیستم دفع ایمن و پاک پسماندها و زباله‏ها در ورزشگاه‏ها و اماکن تفریحی؛

·     گسترش حیطه فعالیت‏ها و اطلاع رسانی های کمیسیون ورزش و محیط زیست کمیته ملی المپیک؛

·     طراحی یک وب سایت جامع و به روز در این زمینه؛

·     امتیاز به حفظ و توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی در انعقاد قرارداد با پیمانکاران ورزشی؛

·     تدوین آیین نامه و دستورالعمل حفظ بوم شناختی  و زیست محیطی در رویدادها و اماکن ورزشی؛

·     همکاری بیشتر با سازمان های بین المللی نظیر کمیته بین المللی المپیک؛

·     افزایش بودجه مرتبط با فعالیت‏های آموزشی و پژوهشی در این زمینه؛

·     راه اندازی سامانه اطلاعاتی منسجم و جامع با شبکه های ارتباطی توانمند؛

·     تعریف و تدوین مکانیزم‏های اجرایی دقیق در راستای حفظ بوم شناختی و زیست محیطی در پروژه‏‏های بخش ورزش؛

 

عوامل فرهنگی

·     افزایش تبلیغات رسانه ای؛

·     جلب مشارکت ورزشکاران ستاره و محبوب در فعالیت های بوم شناختی  و زیست محیطی ؛

·     انتخاب شعارها و نمادهای مناسب در رویدادهای ورزشی ملی با تکیه بر اصول بوم شناختی  و زیست محیطی؛

·     برگزاری همایش‏ها و نشست های علمی با محوریت بوم شناختی  و زیست محیطی ؛

·     الگوبرداری از فعالیت های سایر کشورهای موفق در زمینه بوم شناختی  و زیست محیطی ؛

·     همکاری نزدیک بین وزارت ورزش، سازمان محیط زیست و وزارت آموزش و پرورش جهت تدوین قراردادهای همکاری فی ما بین؛

·     گسترش فرهنگ عمومی حفظ بوم شناختی  و زیست محیطی ؛

·     تأکید بیشتر بر این موضوع در ورزش های پایه و آموزشی؛

·     افزایش سطح تسهیلات دولتی در کمک به سازمان های ورزشی خدمات رسان به بوم شناختی  و زیست محیطی؛

·     تقویت عزم ملی برای توسعه فرهنگ بوم شناختی  و زیست محیطی ؛

·     لزوم اجرای قوانین و الزامات کشور در جهت پیشبرد شعار(توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی)

 

عامل سازمانی

·     حمایت و پشتیبانی مستمر مسئولان ورزشی از برنامه‏های توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی

·     مشارکت ورزشکاران در برنامه‏های معمول توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی

·     وجود سیاست‏ها و خط مشی‏های روشن در زمینه آموزش توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی

·     مشارکت با سایر موسسات دیگر

·     وجود منابع انسانی کافی در ورزش برای پشتیبانی از توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی

·     تحیلی نیاز به توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی

·     نظارت مستمر مسئولین ورزشی در طول دوره انجام فعالیت‏های توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی

شرایط زمینه‏ای

اهداف توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی:

·     کسب دانش در مورد مفاهیم

·     آشنایی با ارزش‏ها و مفاهیم

·     شناسایی فرآیند‏های طبیعی محیط زیست و روابط با بوم شناختی

·     شناسایی بحران‏های بوم شناختی  و زیست محیطی

·     آگاهی از پیامد‏های فعالیت‏های انسانی در مورد توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی

·     درک ارتباطات بین انسانی و بوم شناختی  و زیست محیطی به عنوان عناصر لازم و ملزم یکدیگر

·     رشد فهم از بهای منابع بوم شناختی  و زیست محیطی و تلاش در جهت حفظ آن

·     افزایش آگاهی و کنجکاوی فراگیر در مورد بوم شناختی  و زیست محیطی و پشتیبانی از راه‏های حل‏های رضایت بخش در حل مشکلات توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی

 

آموزش

·     آموزش از طریق پخش متسقیم بازی ها

·     آموزش از طریق شبکه‏های مجازی

·     آموزش از طریق شیوه‏های غیر همزمان

 

عوامل پژوهشی

·     برگزاری کارگاه های آموزشی کوتاه مدت و بلند مدت برای ورزشکاران و سایر اعضای جامعه ورزش؛

·     انتشار بروشورها و کتاب های آموزشی؛

·     افزایش تعداد پژوهش های علمی در زمینه راهکارهای حفظ تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی در ورزش؛

·     گنجاندن اصول حفاظت از تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی در سرفصل های آموزشی دوره های مربیگری و مدیریتی ورزش؛

·     همکاری فدراسیون‏ها و سایر سازمان های ورزشی با مراکز علمی و پژوهشی در آموزش و پژوهش های مرتبط؛

·     سوق دادن پژوهشات و پایان نامه های دانشجویی به سمت ورزش و تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی ؛

·     راه اندازی رشته یا گرایش تحصیلی در مقاطع تحصیلات تکمیلی با عنوان ورزش و تمدن بوم شناختی و زیست محیطی؛

شرایط مداخله گر

عوامل کلان

●    عدم توجه سازمان‏های ورزشی

●    عدم تعامل سازمان‏های محیط زیست جهت تعامل با سازمان‏های ورزشی

●    فقدان اعتماد به ورزشکاران

●    نفوذ گروه‏های سیاسی به سازمان‏ها و عدک همکاری ورزشکاران

●    دغدغه‏های مالی گسترده سازمان‏ها ورزشی

●    چندشغله بودن مدیران سازمان ها

 

عوامل خرد

●    عدم علاقه ورزشکاران  به آموزش بوم شناختی  و زیست محیطی

●    عدم توجه کارکنان فدراسیون‏های ورزشی در مسائل آموزشی در سازمان

●    فرآیندهای ناکارآمد سازمانی

●    عدم نگرش مثبت به افزایش دامنه فعالیتی سازمان‏های ورزشی

●    عدم شفافیت فرآیندهای سازمانی

●    ضعف در تبدیل انواع دانش در سازمان

●    ضعف سیستم‏های ارزیابی در سازمان ها

●    مهارت پایین سازمان‏های ورزشی جهت ایجاد  توسعه بوم شناختی  و زیست محیطی

پدیده اصلی (توسعه تمدن بوم شناختی و زیست محیطی)

●    خدمات محیط ورزشی

●    الگوی زیستی

●    گرایشات بوم شناختی

●    احساس تعلق

●    ساختار آموزشی

●    اهداف اجتماعی

●    فناوری

●    مدیریت و منابع انسانی

●    مشارکت مردمی

راهبردها

●    ایجاد تیم‏های موثر برنامه ریزی، طراحی، تولید و توزیع فرآیند توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی

●    ایجاد پایگاه‏های حمایت و پشتیبانی از پروژه برای ورزشکاران مختلف جهت توسعه تمدن بوم شناختی و زیست محیطی

●    پیگیری جلسات در زمینه توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی

●    وجود سیتم‏های یادآوری به فدراسیون‏های ورزشی درباره شیوه‏های کارهایی تحویل داده نشده

●    هدایت و آموزش الکترونیکی، توسعه و راهبرد‏های توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی

●    هماهنگ کردن فدراسیون‏های ورزشی و پشتیبانی از انها در جهت توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی

●    ارئه خدمات تعاملی با ورزشکاران

●    کسب دانش، شناخت، ارزش و گرایشات هاف مسئولیت پذیری و فراگیری مهارت‏های مورد نیاز برای محافظت و بهبود محیط زیست

●    درک نیاز به پاسخگویی در ورزش و الزام در حل مسائل توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی

●    ارئه طیف وسیع از طرح‏های موفق توسعه ای ، ملی، بین المللی در مورد توسعه تمدن بوم شناختی  و زیست محیطی

پیامدها

رفتارهای بوم شناختی  و زیست محیطی

·     فدراسیون‏های ورزشی حاضر به تعهد برای اقدام به رفتار حافظ زیست محیطی و بوم شناختی هستند

·     فدراسیون‏های ورزشی باید در آینده نزدیک رفتارهای زیست محیطی و بوم شناختی انجام دهند

·     فدراسیون‏های ورزشیو سازمان‏های ورزشی حاضر به تلاش بیشتر برای حفظ محیط زیست و بوم شناختی هستند

·     برای تبدیل به یک ورزشکار حافظ محیط زیست حاضرم سبک زندگی ام را تغیردهم

·     سازمان‏های ورزشی برای حفظ محیط زیست و بوم شناختی هزینه پرداخت کنم

 

ارزش‏های بوم شناختی  و زیست محیطی

·     تمام موجودات زنده، با ارزش هستند و باید مورد محافظت قرار بگیرند

·     زمین به خودی خود ارزشمند است و ارزش آن ربطی به انسانهای روی آن ندارد.

·     هر فدراسیون می‏تواند حامی حیوانات که در حال انقراض هستند باشد.

·     طبیعت حتی در جنبه های بیجان خود نیز باید مورد محافظت قرار بگیرد.

·     فدراسیون‏های ورزشی در رابطه با تمام اعمالی که زیست محیطی و بوم شناختی را تحت تأثیر قرار می‏دهند، در مقابل آنها مسئولیت دارند

 

دانش بوم شناختی  و زیست محیطی

·     سازمان‏های ورزشی  می‏توانند با تبلغات آلودگی آب رودخانه ها، نهره‏ها و اقیانوس‏ها را کاهش دهند

·     سازمان‏های ورزشی  می‏توانند با تبلغات آلودگی نابودی حیوانات و گیاهان را کاهش دهند

·     ایجاد پیام های در بیلبوردها و تابلوهای تبلغاتی هنگام پخش بازی‏های ورزشی

 

با توجه به نتایج بخش کیفی، مدل مفهومی پژوهش شکل گرفت. شکل 3 مدل مفهومی پژوهش را نشان می‏دهد.

 

شکل 3: مدل مفهومی پژوهش

Figure 3: Conceptual model of the research

 

 

ب. روش شناسی بخش کمی پژوهش

در بخش کمی از روش پژوهش توصیفی، از نوع همبستگی و روش اجرا به صورت میدانی است. هدف از انجام این مرحله، تدوین الگو چارچوب مدل توسعه تمدن بوم شناختی و زیست محیطی در مرحله کیفی بوده است. جامعه آماری این پژوهش پژوهش شامل رئیس، نائب رئیس و دبیر فدراسیون‏های ورزشی بودند که تعداد آنان با توجه به تعداد 51 فدراسیون فعال در کشور، شامل 153 نفر بودند. با توجه به جدول حجم نمونه مورگان، تعداد 113 نفر بر اساس روش نمونه‏گیری دردسترس به عنوان نمونه پژوهش مشخص گردیدند. در نهایت پس از پخش و جمع‏آوری پرسشنامه‏های پژوهش؛ تعداد 89 پرسشنامه  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت برای بررسی روایی صوری از نظر ده تن از اساتید مدیریت ورزشی بهره گرفته شد و برای روایی محتوایی سوال‏های پرسش نامه از مدل لاشه استفاده شد و روایی محتوایی تأیید شد. همچنین روایی همگرا در جدول (1) ارائه شده است. برقراری روایی همگرا و مطلوب مدل حاکی از اعتبار مناسب ابزار اندازه‏گیری در جامعه مورد مطالعه دارد. تحلیل نتایج این مطالعه به روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم‏افزار Amos 20 و SPSS20 انجام شده است. همانطور که در جدول شماره (3) مشخص است همه متغیر‏ها از پایایی ترکیبی و آلفای کرونباخ بالای 7/0؛ میانگین واریانس استخراج شده بالای 5/0 را کسب نموده‏اند. می‏توان پایایی و روایی همگرای پژوهش حاضر را تأیید نمود. پایایی ترکیبی و میانگین واریانس استخراج شده الگو چارچوب مدل توسعه تمدن بوم‏شناختی و زیست محیطی با توجه به اینکه بصورت مدل سلسله مراتبی آورده شده است به صورت دستی محاسبه گردیده است.

 

یافته‏های بخش کمی پژوهش

جهت بررسی ساختار عاملی، چارچوب مدل توسعه تمدن بوم‏شناختی و زیست محیطی از روش تحلیل مسیر استفاده گردید. پس از محاسبه مقدار T مربوطه هر عامل مشخص گردید که تمامی چارچوب توسعه تمدن بوم‏شناختی و زیست‏محیطی تأثیر معناداری را دارند. شکل 1 مدل آماری پژوهش حاضر را به نمایش گذاشته است.

 

 

جدول3. پایایی و روایی همگرایی

Table 3. Convergent reliability and validity

الفای کرونباخ

پایایی ترکیبی

میانگین واریانس استخراج شده

متغیرهای پژوهش

801/0

890/0

832/0

شرایط علی

823/0

898/0

778/0

شرایط زمینه ای

865/0

865/0

780/0

توسعه بوم شناختی و زیست محیطی

712/0

913/0

801/0

شرایط مداخله گر

789/0

932/0

812/0

راهبردها

783/0

901/0

879/0

پیامد ها

 

جدول 4: اثرات متغیرها بر مدل

Table 4: Effects of variables on the model

متغییرها

برآورد

استاندارد

خطای معیار

نسبت بحرانی

سطح معناداری

فرضیات

شرایط علی بر  توسعه تمدن بوم شناختی و زیست محیطی تأثیر می‏گذارد

0.71

0.17

3.76

0.001

قبول

شرایط زمینه‏ای بر راهبردها توسعه تمدن بوم شناختی و زیست محیطی تأثیر می‏گذارد

0.70

0.18

3.45

0.001

قبول

توسعه بر راهبردها  توسعه تمدن بوم شناختی و زیست محیطی تأثیر می‏گذارد

0.68

0.16

4.12

0.004

قبول

شرایط مداخله گر بر راهبردها  توسعه تمدن بوم شناختی و زیست محیطی تأثیر می‏گذارد

0.71

0.21

3.16

0.008

قبول

راهبردها بر پیامدهای  توسعه تمدن بوم شناختی و زیست‏محیطی تأثیر می‏گذارد

0.86

0.25

3.54

0.006

قبول

 

 

همان طور که جدول 4 نشان می‏دهد تمامی متغییرها دارای اثر معناداری می‏باشد. همچنین نشان داد که براساس شاخص‏های برازندگی (جدول 5 و نمودار 1) نیز مشخص گردید که مدل پژوهش مدل مناسبی می‏باشد.

 

 

جدول 5: شاخص‏های برازش مدل

Table 5: Model fit indices

 

Chi-square

(X2)

df

X2/df

RSMEA

CFI

GFI

AGFI

NFL

میزان

343/132

64

067/2

004/0

923/0

920/0

925/0

924/0

ملاک

..........................

کوچک تر از صفر نباشد

کمتر از 3

کمتر از 05/0

بیشتر از 90/0

بیشتر از 90/0

بیشتر از 90/0

بیشتر از 90/0

تفسیر

برازش مطلوب

برازش مطلوب

برازش مطلوب

برازش مطلوب

برازش مطلوب

برازش مطلوب

برازش مطلوب

برازش مطلوب

 

شکل 4: مدل ساختاری پژوهش

Figure 4: Structural model of the research

 

شکل5: مدل نهایی پژوهش

Figure 5: The final research model

 

 

بحث و نتیجه گیری

در این پژوهش به بررسی ارایه توسعه تمدن بوم شناختی و زیست محیطی در ورزش پرداخته شده است. محیط ورزش به عنوان یکی از تأثیرگذارترین محیط‏ها در عرصه حاضر نقش مهمی در سطح جهان دارد. ورزش با توجه به گستردگی خود سبب گردیده است تا دامنه فعالیت زیادی در سطح ملی و بین المللی داشته باشد که این مسئله ضمن بروز برخی پتانسیل‏ها سبب شکل‏گیری برخی آسیب‏ها شده است. محیط‏های ورزشی به علت جذب مخاطبان بسیار از منظر زیست‏محیطی آسیب‏های جدی بر محیط داشته‏اند که این مسئله سبب گردیده است تا امروزه مدیریت مسائل زیست‏محیطی در ورزش به عنوان یکی از چالش‏های مهم مدیران ورزشی مشخص گردد (16). این مسئله نشان از اهمیت محیط زیست و توجه به آن در سطح بین المللی می‏باشد. حفاظت از محیط زیست نه تنها به عنوان جزء تفکیک ناپذیر توسعه پایدار بلکه به عنوان ارزش بنیادین مورد نیاز نسل امروز و نسل‏های آتی مورد پذیرش و تأکید قرار گرفته است (2). یکی ازآرمان‏های اهداف توسعه هزاره، تضمین پایداری زیست محیطی است که بسیاری از کشورها به اصول توسعه پایدار متعهد شده‌اند، ولی این امر به پیشرفت کافی برای معکوس کردن روند تخریب منابع زیست محیطی جهان منجر نشده است (17). منابع طبیعی تجدید شونده امروزه در ابعاد مختلف زندگی بشر نقش بسزایی را ایفا می‌نمایند. در اغلب کشورهای در حال توسعه در اثر رشد فزاینده جمعیت، گسترش بی‌رویه شهرها، عدم آگاهی بهره‌برداران و فقدان برنامه‌ریزی اصولی سطح منابع طبیعی شدیداً کاهش یافته و به واسطه تخریب کمی و کیفی، منابع طبیعی در خطر نابودی قرار گرفته است (1). نتایج پژوهش نشان داد که از طریق تحلیل محتوا و کدگذاری باز، محوری و انتخابی در قالب پنج مؤلفه‏ی کلی شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله‏گر، پدیده اصلی، اقدامات و پیامدها انجام شد. که یافته‏های این پژوهش با پژوهش‏های ممیوند و همکاران (1397)، عباس زاده و کریم‏زاده (1396)، اسمیت سباستو و والکر (2005) و نامدار و همکاران (1396) همخوان می‏باشد ممیوند و همکاران (1397) در پژوهش خود پس از استفاده از روش گرانند تئوری مشخص نمودند که شرایط علی از جمله تدوین فکورانه و همسویی ارزشی نقش مهمی در جهت اجرای موفق خط مشی‏های زیست محیطی دارد (13). از طرفی اسمیت سباستو و والکر[12] (2005) در پژوهش خود مشخص نمودند که برخی جنبه‏های مدیریتی در مسیر بهبود و توسعه آموزش‏های اکولوژیکی در قالب مسائل علی تأثیرگذار می‏باشد (14). نامدار و همکاران (1396) نیز در پژوهش خود مشخص نمودند که از میان مقولات استخراج شده تعداد سه مقوله "نگرش زیست محیطی"، "موقعیت اقتصادی" و "سیاست‏های زیست‏محیطی"، به‏عنوان مقوله‏های اصلی و شش مقوله با عنوان‏های دسترسی به منابع، مسایل زمینه‏ای، آموزش، تکنولوژی، تعاون و مشارکت و تأثیر هم‏نوعان و تجارب بومی به‏عنوان مقولات فرعی قلمداد شدند (15). توسعه تمدن بوم شناختی و زیست‏محیطی به عنوان یک دغدغه مهم و کلیدی می‏تواند در جهت هماهنگی میان محیط ورزش و ورزش نقش مهم و کلیدی داشته باشد. دستیابی به مدلی جهت توسعه تمدن بوم‏شناختی و زیست‏محیطی در ورزش می‏تواند زمینه جهت پویایی محیط ورزش در پاسخ به نیازهای بومی و محیطی را فراهم نماید. این مساله سبب گردیده است تا ارائه مدلی جهت توسعه تمدن بوم‏شناختی و زیست‏محیطی در ورزش بتواند زمینه جهت ایجاد فعالیت‏های اجرایی و عملیاتی در این خصوص در ورزش را فراهم نماید.

به نظر می‏رسد بهره گیری از تمدن بوم‏شناختی در ورزش به واسطه ایجاد منابع مناسب برای ورزش، ایجاد ظرفیتی در جهت بهره‏گیری از تمامی پتانسیل‏های محیطی و همچنین ایجاد تعاملات میان ورزش و محیط پیرامون خود می‏تواند بستر مناسبی برای توسعه پایدار در ورزش را فراهم نمود. از این رو توجه به تمدن بوم شناختی به واسطه تاثیرگذاری در خصوص خدمات محیط ورزشی، الگوی زیستی، گرایشات بوم شناختی و احساس تعلق به بوم شناختی می‏تواند شرایطی مناسب در خصوص بهبود سطح توسعه پایدار در ورزش را فراهم نماید. بنابراین توجه به جنبه‏های مختلف محیط زیست و بوم شناختی در ورزش سبب می‏گردد تا بتوان ضمن ارتقا جنبه‏های زیست محیطی؛ شرایط جهت استفاده ابزاری از توسعه تمدن بوم شناختی و محیط زیست جهت ارتقا عملکرد ارکان مختلف ورزش را در پی داشت. به عبارتی ورزش به واسطه توسعه تمدن بوم شناختی و محیط زیست می‏تواند به ارتقا نام و جایگاه خود در میان سایر حوزه‏ها کمک نماید. اهمیت توجه به مسائل زیست محیطی و همچنین حوزه‏های مربوط به بوم شناختی سبب گردیده است تا امروزه تلاش‏هایی جهت بهبود تمدن بوم شناختی و زیست محیطی در ورزش ایجاد گردد. همچنین نتایج تحلیل مسیر نشان داد بین که بین متغییرهای توسعه زیست محیطی و بوم شناختی در ورزش اثر معنادار مثبت و مستقیمی وجود دارد. توسعه ورزش همگام با سایر تغییرات اقتصادی، اجتماعی، فناوری و غیره در سال‏های اخیر دستخوش تغییرات ماهیتی و فرایندی بسیاری شده است؛ درک تغییرات و شناسایی و بهره‏گیری از فرصت‏های زیست محیطی از ویژگی‏های اساسی توسعه پایدار محسوب می‏شود؛ از این رو برای حل بنیادی مشکلات بحرانی محیط زیست در ورزش می‏بایست دیدگاه های کلان و زیربنایی توسعه ورزش منطبق با قانونمندی‏های حفاظت محیط‏زیست طراحی شود و هرگونه سیاستگذاری و برنامه‏ریزی‏های توسعه ورزشی آینده کشور بر شالوده حفاظت محیط زیست، منابع طبیعی و بهره وری خردمندانه از این منابع با نگرش ایجاد تعادل و تناسب بین قانونمندی‏های محیط زیست و توسعه پایدار در ورزش صورت گیرد. این یافته همسو پژوهش‏های گری (2005) و هافمن (2005) است (3 و 4). توجه به جنبه‏های علی می‏تواند زمینه جهت رشد و پویایی محیط‏های ورزشی در پاسخ به تمدن بوم‏شناختی و زیست‏محیطی در ورزش را فراهم نماید. این مساله سبب گردیده است تا عوامل ساختاری، مدیریتی، فرهنگی و سازمانی مختلفی در جهت ایجاد نیازها و دغدغه‏های اولیه جهت ارائه تمدن بوم‏شناختی و زیست‏محیطی در ورزش درک گردد.

سرمایه‏گذاری در حوزه زیست‏محیطی می‏تواند فواید بیشماری را به ارمغان آورد. این مساله در برخی حوزه‏ها از جمله ورزش به علت وجود حجم گسترده‏ای از فعالیت‏ها و برنامه‏ها مهم‏تر می‏باشد. به عنوان مثال هر مسابقه از جام جهانی فوتبال 2006 در کشور آلمان حدود 3 میلیون کیلووات ساعت انرژی را به خود اختصاص داد و حدود بین 5 تا 10 تن زباله را نیز ایجاد نمود. این در حالی بود که قوانین زیست محیطی شفاف و مشخصی از سوی فیفا در قبل و حین برگزاری مسابقات اجرایی گردید و فعالیت هایی از جمله افزایش آگاهی و دانش محیط‏زیستی افراد، مکانیزمه شدن تبدیل زباله‏های رویدادهای ورزشی به سوخت‏های قابل مصرف، بهبود پوشش گیاهی، ارتقا سیستم حمل و نقل عمومی و همچنین فرهنگ سازی حفاظت از محیط زیست اجرایی گردید. این مساله سبب گردیده است تا استانداردها و قوانین‏های مشخصی از جمله صدور گواهینامه‏های رعایت استانداردهای محیط زیستی، فشار جهت بهبود پوشش گیاهی، نظارت بر حسن تبدیل و دفع زباله‏های ایجاد شده، ایجاد حمل و نقل‏های الکترونیکی و انرژی پاک جهت بهبود وضعیت محیط زیست در ورزش از سوی سازمان‏های ورزشی بین‏المللی اعمال گردد. این مساله سبب شد که سازمان‏های ورزشی جهت بهبود آموزش‏های محیط زیستی و مراقبت از مسائل محیط زیستی، اقدام به ایجاد تشکل‏هایی اختصاصی جهت پیگیری اهداف مذکور نمایند. به عنوان مثال در جام جهانی 2006 آلمان، کمیته سبز جهت بهبود وضعیت محیط زیستی شهرهای میزبان این مسابقات ایجاد گردید و عملا از مسابقات 2010 آفریقای جنوبی فعالیت خود را آغاز نمود (18). این مساله سبب گردیده است تا امروزه از محیط‏های ورزشی انتظار می‏رود تا در فعالیت مربوط به زیست محیطی فعالیت داشته باشند چراکه محیط‏های ورزشی از طرفی می‏توانند با مدیریت مناسب آسیب‏های محیط زیستی از جمله کاهش منابع طبیعی، مشکلات مربوط به پسماند، نابودی تنوع بیولوژیکی، آلودگی و مشکلات مربوط به سلامت عمومی را کاهش دهند و از طرفی می‏تواند به عنوان یک حوزه فرهنگی سبب ارتقا فعالیت‏های زیست محیطی در سطح جامعه گردد. این مساله سبب گردیده است تا بهره گیری از ظرفیت‏های محیط زیستی سبب ایجاد فوایدی گسترده در محیط‏های ورزشی گردد. بنابراین توسعه محیط زیست می‏تواند به عنوان یک مساله کلیدی بر توسعه پایدار تاثیر داشته باشد. بنابراین توجه به توسعه محیط زیست در ورزش به واسطه تاثیرگذاری در مدیریت منابع، تحول فرهنگی و همچنین کاهش معضلات محیطی سبب می‏گردد تا گام مهمی در جهت شکل‏گیری و ارتقا سطح توسعه پایدار در ورزش برداشته شود.

همانگونه که نتایج این پژوهش نشان داد فعالیت‏های سازمان‏های ورزشی بر توسعه تمدن بوم شناختی و زیست‏محیطی در ورزش تأثیر فراوانی دارد. افراد سازمان‏های وررزشی با اطلاع رسانی دقیق در زمینه محافظت از محیط‏زیست و توسعه تمدن بوم شناختی می‏توانند موجب مشارکت مردم گردد. مشارکت موثر مردم در زمینه توسعه پایدار در ورزش در فرآیند تصمیم‏گیری در یک فضای شفاف، اعتماد عمومی به دولت را افزایش داده است. برای موثر بودن مشارکت و شفاف بودن فضا نیاز به داشتن آگاهی و اطلاعات است تا مردم آگاهانه در فرآیند تصمیم گیری در امور محافظت از محیط‏زیست ورزشی مشارکت نمایند. مشارکت مردم علاوه بر ایجاد مشاهده و نظارت بر اجرای سیاست‏های محافظت از محیط‏زیست ورزشی، امکان مشارکت در فرآیندهای سیاستگذاری دولتی را نیز فراهم می‏سازد. بدون شک ایجاد رویه مناسب در محیط‏های ورزشی جهت توسعه تمدن بوم‏شناختی و زیست‏محیطی می‏تواند پیامدهای مناسبی در حوزه‏های ارزشی، رفتاری و دانشی داشته باشد. توجه به این پیامدها می‏تواند رمز موفقیت فعالیت‏های اجرایی در حوزه توسعه تمدن بوم‏شناختی و زیست‏محیطی در ورزش باشد. بدون شک تقویت و توسعه شاخص‏های پایدار در ورزش کاهش اثرات تخریب زیست محیطی در ورزش را به دنبال خود خواهد داشت، و ساختارهای و منابع اجتماعی، فرصت‏ها و توانایی‏های افراد را در هنگام مواجه با چالش‏های زیستی در ورزش را تحت تأثیر قرار می‏دهند. لذا سازمان‏های ورزشی بایست با فعالیت‏های ورزشی، نقش مؤثر خود در توسعه ورزش را به عموم اطلاع رسانی نماید. آنگاه با ایجاد آگاهی نسبت به خطرات زیست محیطی و حفظ منابع طبیعی در ورزش روحیه مشارکت و مسئولیت پذیری ورزش همه آحاد جامعه را تحت تأثیر قرار دهند. این سازمان‏ها بوسطه مشهوریت خود می‏توانند گام‏های اساسی در ترویج فرهنگ حفاظت از محیط‏زیست ورزشی و توسعه ورزش کشور داشته باشند.

 

Reference

  1. Renwick, D. W., Redman, T., & Maguire, S. 2013. Green human resource management: A review and research agenda. International Journal of Management Reviews, 15(1), 1-14.‏
  2. Jabbour, C. J. C., de Sousa Jabbour, A. B. L., Govindan, K., Teixeira, A. A., & de Souza Freitas, W. R. 2013. Environmental management and operational performance in automotive companies in Brazil: the role of human resource management and lean manufacturing. Journal of Cleaner Production, 47, 129-140.‏
  3. Khatibzadeh, M., Kuzechian, H., Ehsani, M., Hanrour, A. 2015. Designing the social-ecological model of people's participation in leisure time sports activities, National

 

Conference of the Scientific Association of Sports Management. (In Persian)

  1. Tatian, M., Tamartash, R., Yousefian, M. 2008. Investigating the harmful effects of human activities on the environment in Mazandaran province, the third specialized conference on environmental engineering, Tehran University, Faculty of Environment. (In Persian)
  2. Tao, Y., Li, F., Crittenden, J. C., Lu, Z., & Sun, X. 2016. Environmental impacts of China’s urbanization from 2000 to 2010 and management implications. Environmental management, 57(2), 498-507.‏
  3. Wagner, M. 2012. ‘Green’ human resource benefits: do thy matter as determinants of environmental management system implementation? Journal of Business Ethics, 1–14.
  4. Dashtinejad, Y., Azarshah, A., Chegini, H. 2015. The problems of obstacles to the training of private sector human resources in the field of environment, the second national congress of biology and natural sciences of Iran, Tehran, the center for achieving sustainable development and Mehr Arvand Institute of Higher Education. (In Persian)
  5. Peng, Z., & Song, Y. 2018. A brief analysis of the bridge between sports and the environment--Ecological Sports. In 2018 7th International Conference on Energy, Environment and Sustainable Development (ICEESD 2018). Atlantis Press.
  6. Breivik, G. 2019. What would a deep ecological sport look like? The example of Arne Naess. Journal of the Philosophy of Sport, 46(1), 63-81.
  7. Araujo, D., Davids, K., & Hristovski, R. 2006. The ecological dynamics of decision making in sport. Psychology of sport and exercise, 7(6), 653-676.
  8. Hastie, P. A. 2000. An ecological analysis of a sport education season. Journal of Teaching in Physical Education, 19(3), 355-373.
  9. Jian-lin, G. O. N. G. 2008. Ecological sport from the perspective of ecological civilization [J]. Journal of Physical Education, 7.
  10. Mamivand, B., Amini, Z., Saad, E., Khalaj, M. 2017. Designing a model for the implementation of environmental policy in Iran, Social Sciences Quarterly of Islamic Azad University, Shoshtar Branch, 40, 31-85. (In Persian)
  11. Teixeira, A. A., Jabbour, C. J. C., & Jabbour, A. B. L. S. 2012. Relationship between green management and environmental training in companies located in Brazil: A theoretical framework and case studies. International Journal of Production Economics, 140(1), 318–329.
  12. Namdar, R., Pezeshki Rad, Gh., Siddiqui, H. 2016. Application of basic theory in the study of sustainable environmental behavior of farmers; An Exploratory Review, 48(4), 609-597. (In Persian)
  13. Higgs, G., Langford, M., & Norman, P. 2015. Accessibility to sport facilities in Wales: A GIS-based analysis of socio-economic variations in provision. Geoforum, 62, 105-120.‏
  14. Dangelico, R. M., & Pujari, D. 2010. Mainstreaming green product innovation: Why and how companies integrate environmental sustainability. Journal of Business Ethics, 95, 471–486.
  15. Pfahl M. (2013). The environmental awakening in sport. The Solutions Journal, 4(3), 67-76.

 

 

 

[1]- دانشجوی دکتری مدیریت ورزشی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

[2]- استادیار مدیریت ورزشی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران *(استاد راهنما و نویسندة مسئول)

 

[3]- استادیار مدیریت ورزشی، واحد تهران، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

[4]- PhD Student of Sport Management, Kerman Branch,  Islamic Azad University, Kerman, Iran

[5]- Assistant Professor of Sport Management, Branch, Kerman, Islamic Azad University, Kerman, Iran *)Corresponding author(

 

[6]- Assistant Professor of Sport Management, Tehran Branch, Farhangian University, Tehran, Iran

[7] Bergstrom

[8] Banyte

[9] Araujo

[10] Hastie

[11] Smith-Sebasto & Walker

[12] Smith-Sebasto & Walker

  1. Renwick, D. W., Redman, T., & Maguire, S. 2013. Green human resource management: A review and research agenda. International Journal of Management Reviews, 15(1), 1-14.‏
  2. Jabbour, C. J. C., de Sousa Jabbour, A. B. L., Govindan, K., Teixeira, A. A., & de Souza Freitas, W. R. 2013. Environmental management and operational performance in automotive companies in Brazil: the role of human resource management and lean manufacturing. Journal of Cleaner Production, 47, 129-140.‏
  3. Khatibzadeh, M., Kuzechian, H., Ehsani, M., Hanrour, A. 2015. Designing the social-ecological model of people's participation in leisure time sports activities, National

 

Conference of the Scientific Association of Sports Management. (In Persian)

  1. Tatian, M., Tamartash, R., Yousefian, M. 2008. Investigating the harmful effects of human activities on the environment in Mazandaran province, the third specialized conference on environmental engineering, Tehran University, Faculty of Environment. (In Persian)
  2. Tao, Y., Li, F., Crittenden, J. C., Lu, Z., & Sun, X. 2016. Environmental impacts of China’s urbanization from 2000 to 2010 and management implications. Environmental management, 57(2), 498-507.‏
  3. Wagner, M. 2012. ‘Green’ human resource benefits: do thy matter as determinants of environmental management system implementation? Journal of Business Ethics, 1–14.
  4. Dashtinejad, Y., Azarshah, A., Chegini, H. 2015. The problems of obstacles to the training of private sector human resources in the field of environment, the second national congress of biology and natural sciences of Iran, Tehran, the center for achieving sustainable development and Mehr Arvand Institute of Higher Education. (In Persian)
  5. Peng, Z., & Song, Y. 2018. A brief analysis of the bridge between sports and the environment--Ecological Sports. In 2018 7th International Conference on Energy, Environment and Sustainable Development (ICEESD 2018). Atlantis Press.
  6. Breivik, G. 2019. What would a deep ecological sport look like? The example of Arne Naess. Journal of the Philosophy of Sport, 46(1), 63-81.
  7. Araujo, D., Davids, K., & Hristovski, R. 2006. The ecological dynamics of decision making in sport. Psychology of sport and exercise, 7(6), 653-676.
  8. Hastie, P. A. 2000. An ecological analysis of a sport education season. Journal of Teaching in Physical Education, 19(3), 355-373.
  9. Jian-lin, G. O. N. G. 2008. Ecological sport from the perspective of ecological civilization [J]. Journal of Physical Education, 7.
  10. Mamivand, B., Amini, Z., Saad, E., Khalaj, M. 2017. Designing a model for the implementation of environmental policy in Iran, Social Sciences Quarterly of Islamic Azad University, Shoshtar Branch, 40, 31-85. (In Persian)
  11. Teixeira, A. A., Jabbour, C. J. C., & Jabbour, A. B. L. S. 2012. Relationship between green management and environmental training in companies located in Brazil: A theoretical framework and case studies. International Journal of Production Economics, 140(1), 318–329.
  12. Namdar, R., Pezeshki Rad, Gh., Siddiqui, H. 2016. Application of basic theory in the study of sustainable environmental behavior of farmers; An Exploratory Review, 48(4), 609-597. (In Persian)
  13. Higgs, G., Langford, M., & Norman, P. 2015. Accessibility to sport facilities in Wales: A GIS-based analysis of socio-economic variations in provision. Geoforum, 62, 105-120.‏
  14. Dangelico, R. M., & Pujari, D. 2010. Mainstreaming green product innovation: Why and how companies integrate environmental sustainability. Journal of Business Ethics, 95, 471–486.
  15. Pfahl M. (2013). The environmental awakening in sport. The Solutions Journal, 4(3), 67-76.